INVESTEREN IN TOEKOMST
Met de komst van een nieuw bestuur bouwt Jeugdhulp Friesland met vertrouwen verder aan een duurzame toekomst. Marjolein Bolt en Dytmer Hettinga zijn duidelijk: ‘Friesland verdient een organisatie die vanuit een integrale aanpak gespecialiseerde zorg biedt.’ ‘Voor mij is dat Jeugdhulp Friesland,’ zegt Dytmer Hettinga. ‘En we staan voor de 540 professionals die zich namens Jeugdhulp Friesland dagelijks inzetten om het verschil te maken,’ vult Marjolein Bolt aan.
Financieel kwetsbaar
Jeugdhulp Friesland is - net als vele andere grote jeugdzorgaanbieders - financieel kwetsbaar. Om te voorkomen dat de continuïteit van zorg onder druk komt te staan worden maatregelen doorgevoerd. Op zowel het gebied van bedrijfsvoering als zorginhoud. Met als doel om weer financieel gezond te worden: dé voorwaarde om kinderen, jongeren en hun gezinnen de best passende zorg te kunnen blijven bieden. Beide bestuurders geven aan dat er al flinke stappen zijn gezet om inkomsten en uitgaven in balans te brengen: ‘We liggen goed op koers met het - volgens plan - doorvoeren van diverse besparingen, waardoor de kosten zijn gedaald en de komende periode nog verder zullen afnemen. Daarnaast heeft ook de bedrijfscultuur onze aandacht, we moeten zakelijker en flexibeler opereren.’
Bescheidenheid
Jeugdhulp Friesland heeft een flinke knauw gekregen door de gebeurtenissen rond voormalig Behandelcentrum Woodbrookers. Deze hebben het zelfvertrouwen aangetast en doen afbreuk aan het imago van de hele sector. Marjolein licht toe: ‘Het debat over jeugdzorg is enorm gepolariseerd. Niemand wil dat kinderen schade oplopen. Wanneer er iets misgaat, valt de hele samenleving over je heen. Dat is begrijpelijk. Maar in de context van vooringenomen standpunten is het moeilijk om vooruitgang te boeken en een lerende omgeving te creëren.’ Volgens Dytmer zou bescheidenheid op z’n plek zijn. ‘Er is geen twijfel over dat er dingen moeten veranderen en verbeteren,’ erkent hij ‘maar we moeten ook beseffen dat de situaties waarin we werken ontzettend complex zijn. Er zijn zoveel krachten en factoren die het succes of falen van jeugdzorg beïnvloeden. Niet alles ligt binnen het bereik van de jeugdzorgwerkers, ook al worden zij vaak afgerekend op wat er gebeurt.’ Marjolein benadrukt dat het systeem beter kan samenwerken: ‘Als ik naar Friesland kijk, zie ik dat er nog veel winst te behalen valt in de samenwerking tussen de inkooporganisatie, de gemeenten en jeugdzorginstellingen. Het zou ons allemaal verder helpen als we kunnen praten over wat het zorglandschap nodig heeft. Nu en in de toekomst.’
JeugdzorgPlus
Ondanks de sluiting van voormalig Behandelcentrum Woodbrookers blijft gesloten jeugdzorg in Friesland beschikbaar voor kinderen met zeer complexe problemen. Dytmer: ‘Hoewel velen verwachtten dat de sluiting zou leiden tot een definitieve stop van gesloten jeugdzorg is deze zorgvorm niet verdwenen. Het wordt wel op een volledig andere manier vormgegeven, een manier die voorsorteert op 0 gesloten plaatsingen in 2030.’
Transformeren
‘De opgaven in de zorg zijn groot. We hebben daarin allemaal iets te doen,’ zegt Marjolein. ‘Het gesprek zou – los van de Hervormingsagenda en andere plannen – moeten gaan over waar de tekorten liggen en waarmee we de samenleving het meest helpen.’ Dytmer: ‘Ik zou graag terug willen naar de flexibele en wendbare organisatie die Jeugdhulp Friesland ooit was: een organisatie die snel inspeelt op urgente situaties, zelfs wanneer dat betekent dat we niet altijd het perfecte aanbod kunnen leveren. Nu zijn we verstrikt geraakt in strenge inkoopsystemen en de angst om fouten te maken. Bovendien opereren we onder een vergrootglas, wat de sector weerhoudt om risico's te nemen terwijl die juist nodig zijn.’ Marjolein illustreert dit met een voorbeeld. ‘Wij zoeken voor twee jonge kinderen een gezin. Het ideale plaatje – in een gezinshuis - ligt binnen handbereik, maar het systeem zit op slot omdat de inkoopkavels voor gezinshuizen al gevuld zijn. Dit belemmert ons om maatwerk te leveren in situaties waarin kinderen zich in onveilige omstandigheden bevinden en uitbreiding van de zorgcapaciteit cruciaal is. Het budget zou de cliënt moeten volgen, zodat zij de zorg krijgen die ze op dat moment nodig hebben.’
Meer doen met minder
Het budget van Jeugdhulp Friesland is de afgelopen jaren niet gegroeid, ondanks dat de totale middelen voor jeugdzorg verdrievoudigd zijn. Marjolein zegt: ‘Dat gaat voor een groot deel naar het voorliggend veld, waardoor het budget voor organisaties zoals Jeugdhulp Friesland relatief beperkt is. Door stijgende kosten en toenemende zorgvragen betekent dit in de praktijk 'meer doen met minder'. Daar zitten natuurlijk grenzen aan. Tegelijkertijd is het aantal kinderen met complexe zorgbehoeften dat de jeugdzorg instroomt, niet verminderd. Uiteraard is er behoefte aan versterking aan de voorkant, om via preventie problematiek te kunnen beperken, maar ook aan de achterkant blijft voldoende personeel noodzakelijk om specialistische zorg te kunnen leveren.’
Aan de voorkant
Veel ouders kampen met stress die kan leiden tot opvoedproblemen. Deze stress wordt vaak veroorzaakt door contextuele factoren zoals schulden, armoede, vervoer en huisvesting. Beide bestuurders zijn enthousiast over de pilot die in de gemeente Smallingerland is gestart. ‘Families worden ondersteund door eerst een team om het gezin heen te organiseren dat de achterliggende stressfactoren analyseert. Het wegnemen van die stressfactoren leidt in veel gevallen vaak ook tot een verbetering van de opvoedsituatie. En blijkt dat er aanvullende zorg nodig is, dan is het gezin dankzij een stabiele basis beter in staat om deze hulp te ontvangen.’ Marjolein merkt op dat er voorbeelden zijn waarbij gemeenten samen met zorgverzekeraars in bepaalde wijken schulden kwijtschelden: ‘Dit heeft direct positieve gevolgen voor de gezondheid en het welzijn van gezinnen.’
Gespecialiseerde jeugdzorg blijft nodig
Hoewel het Integraal Zorgakkoord (IZA) - en de Friese variant FrIZA - de preventieve kant van zorg benadrukt, blijft er ook vraag naar gespecialiseerde jeugdzorg voor gezinnen met complexe problemen. Jeugdhulp Friesland biedt - jaarlijks aan ca. 1800 kinderen, jongeren en hun gezinnen - ondersteuning aan ouders met kinderen van 0 tot 7 jaar, aan pleeggezinnen en in gezinshuizen. Daarnaast zijn er verschillende vormen van intensieve ambulante hulp beschikbaar, evenals kleinschalige woonvoorzieningen waaronder een voor jongeren met een gesloten machtiging.
Trots op werk en organisatie
‘Wij willen dat medewerkers weer trots op hun werk en op Jeugdhulp Friesland zijn,’ zegt Dytmer. ‘Vanuit die positieve basis kunnen we kritisch blijven reflecteren op wat beter kan. Werken vanuit een gevoel van miskenning werkt niet constructief. Het werk dat we doen, is van grote waarde. Tegelijkertijd moeten we ons bewust blijven van verbeterpunten en professioneel blijven in onze benadering wanneer iets niet meteen goed gaat. Op die manier blijven we ons stap voor stap verbeteren.’
Heeft u vragen naar aanleiding van dit artikel? Dan kunt u contact opnemen via communicatie@jeugdhulpfriesland.nl.