Hoe werk je samen als ouders na een scheiding als de communicatie is vastgelopen en emoties hoog oplopen? ‘Ervaring is dat er eerst ‘opgeruimd’ moet worden, pas dan ontstaat er ruimte om samen te werken aan het welzijn van het kind. Een situatie van een jong stel is illustratief voor de uitdagingen die veel gescheiden ouders ervaren, maar ook voor de kracht van ouderschapsmediation.’
Complexe situatie
De jonge vader en moeder hebben samen een zoontje van bijna twee jaar. ‘Sinds hun scheiding is er veel strijd, de spanningen zijn verder opgelopen na een incident waarbij zelfs de politie betrokken moest worden. Moeder woont inmiddels bij haar ouders, vader woont zelfstandig. Ze hebben een omgangsregeling afgesproken. Vader heeft de rechtbank verzocht om co-ouderschap en moeder heeft aangegeven dat zij betere communicatie met vader wenst. Ook wil ze dat hun zoontje beide achternamen krijgt. De rechtbank verzoekt om ouderschapsmediation op te starten.’
Collega-ouderschap
‘Tijdens ons eerste gesprek wordt al snel duidelijk hoe groot de uitdaging is. Vader geeft aan dat hij eigenlijk niet meer met moeder in gesprek wil, terwijl moeder juist wil werken aan betere communicatie. De toon waarop gesproken wordt is verwijtend en de ouders beschuldigen elkaar over en weer over hoe de relatie is beëindigd. We maken samen een systeemtekening en werken aan ‘collega-ouderschap’. Dit betekent dat er soms zaken uit het verleden – het ‘ex-partnerstuk’ – besproken moeten worden om uiteindelijk als collega-ouders samen te kunnen werken.’
Gemeenschappelijk doel
‘De strijd lijkt even naar de achtergrond te verdwijnen zodra de ouders over hun zoontje praten. Er wordt liefdevol gesproken en zijn ze respectvol naar elkaar. Ze vinden het zichtbaar fijn om over hem te praten. Dat laat zien dat ze ondanks alles één gemeenschappelijk doel hebben: het welzijn van hun kind. Dit moment biedt een belangrijke opening voor verdere gesprekken.’
Ruimte voor erkenning
‘In afzonderlijke gesprekken probeer ik te achterhalen wat vader en moeder nodig hebben om constructief samen te kunnen werken. Moeder geeft aan dat ze het gevoel heeft dat vader niet accepteert dat de relatie is beëindigd. En vader vertelt dat hij zich sinds de geboorte van hun zoon buitenspel voelt staan. We spreken af deze gevoelens in een volgend gezamenlijk gesprek te delen. Want het erkennen van elkaars gevoelens is vaak een cruciale stap, er ontstaat ruimte om verder te kunnen. We spreken aan de hand van de Cirkel van invloed over waar je wel en geen invloed op hebt en wat je nodig hebt om te accepteren als je geen invloed hebt. Ook bespreken we de Cirkel van veiligheid: waar ligt jouw uitdaging als ouder? In bescherming of loslaten? Al deze gesprekken helpen om elkaar beter te begrijpen. We stellen uiteindelijk samen een zorgregeling op met afspraken over het toekomstig ouderschap. Dankzij alle stappen slagen de ouders erin om de basis te leggen voor een werkbare samenwerking als collega-ouders.’
‘Ik ben Atte de Jong, ouderschapsmediator bij Jeugdhulp Friesland. Ik ben er trots op dat ik de ouders heb kunnen helpen om met elkaar in gesprek te blijven na hun conflictueuze scheiding. Het toont aan dat met de juiste begeleiding en een gedeeld doel – het welzijn van het kind – stappen vooruit kunnen worden gezet, zelfs in de meest beladen situaties. Het vraagt tijd, moed en inzet maar het resultaat mag er zijn: een stabielere toekomst voor het kind.’